Richard Lewis, neu Dic Penderyn i lawer o bobl. Arwr di-glod i Gymry. Wedi’i grogi ar gam am drosedd nad oedd o wedi gwneud. Dyn a hanes sy’n gorfod byw.
Mae’r stori o Dic Penderyn wedi ei cuddio am rhy hir nawr. Stori sydd wedi aros yn Merthyr am y rhan fwyaf. Cafodd Penderyn ei grogi yn y strydoedd o Gaerdydd yn 1831 ar ôl cael ei gyhuddo ar gam am trywanu milwr yn ystod y Gwrthryfel Merthyr. Roedd Penderyn yn ymladdwr brwd am hawliau I gweithwyr ac hyd yn oed ar ôl ei farwolaeth mae’r Cymry dal yn ymladd i gael pardwn ar ôl marwolaeth iddo fe.
Yn dilyn yr ymladd parhaus, yw drama newydd o’r enw ‘Iniquity (Camwedd)’. O freiddwyd dros gwîn rhyw 5 mlynedd yn ôl, cafodd Iniquity ei fragu am flynyddoedd cyn. Siaradom ni gyda Stuart Broad, Creawdwr a Chyfarwyddwr o Iniquity, amdano’r pwysigrwydd y drama, nid ond i fe ond i’r cynulleidfa hefyd. Dweithodd I ni bod e’n pwysig i ni gadw hanes o arwr Cymraeg gwir yn fyw.
Mae’r ddrama yn dweud y gwir amdano Penderyn a’i fywyd yn ystod yr amser poenus ac oedd y Gwrthryfel Merthyr. Mae’r cast a chriw yn annog i’r cynulleidfa i lofnodi deiseb newydd am pardwn. Nid yw’r her drosodd eto.
Gyda llawer o bobl lleol talentog o Dde Cymru, bydd y drama’n cael ei berfformio o Ddydd Mawrth yr 27ain o Gorffennaf i’r 31ain yn Theatr y Dywysoges Frenhinol, Port Talbot. Mae tocynnau ar gael trwy’r wefan y theatr.
